Maar als er géén dirigent in het spel is, bijvoorbeeld bij kleine vocal groups het geval, dan is het pas echt lastig: waar moet je naar kijken?!
Het is nu eenmaal best lastig om met z’n vijven een vijfstemmig arrangement te zingen, dus alle aandacht gaat gemakkelijk naar binnen: naar de eigen stem en het inpassen van die stem bij de andere stemmen. De blik blijft dan wat overbodig rondzwerven, gaat alle kanten op, zonder daadwerkelijk iets te zien.
Sommige performers zijn daar al wat bedrevener in. En toch kan het er bij een vocal group die bestaat uit ervaren zangers, nog heel onhandig uitzien. Iedereen individueel ziet er heel zelfverzekerd uit, maar er is geen eenheid, het gaat alle kanten op. De mate van ‘naar buiten treden’ of ‘lekker binnen blijven’ verschilt nog binnen de groep. De een is een spetterende performance aan t geven en fanatiek contact met het publiek aan t maken, waarbij hij iedereen tegelijk probeert aan te kijken, terwijl de ander juist wat achterover leunt, en af en toe zijdelings een deel van het publiek zo’n beetje aankijkt.

Maar wat dan te doen?
Focus betekent blikrichting, maar ook concentratie, aandacht. Door je focus te bepalen krijg je een meer geconcentreerde performance. Blikrichting is een middel, maar veel belangrijker in dit begrip is het woord ‘richting’. Het gaat om het richten van je intentie.
Door een gebrek aan gezamenlijkheid in gekozen richting wordt de performance van een groep al snel richtingloos. Dit geldt overigens voor alle groepen die minder aandacht besteden aan regie of presentatie. Als je denkt dat een vocal group soms wat richtingloos is, dan moet je eens kijken naar een popkoor dat met z’n zestigen niet weten waarheen ze moeten kijken!
De kunst is dus je zang te richten.

Het gevoel van eenheid ontstaat niet doordat je met z’n allen hetzelfde doet, maar doordat je met z’n allen met dezelfde intentie zingt, en de muziek eenzelfde richting of bedoeling meegeeft.
Besluit dus, liefst per nummer, welke richting het nummer heeft. Moet het als een trein over het publiek heendenderen, moet het als vlinders over het publiek heen fladderen, of is het vooral een gevoel waar het publiek naar mag kijken, luisteren en deelgenoot van moet worden? Wil je het publiek ophitsen, vertederen, vermaken? Moet het publiek meedoen of achterover zitten en luisteren naar?
Dit kun je verder vormgeven in houding, opstelling, blikrichting en beweging. Maar een keuze maken over wat je wil bewerkstelligen is de eerste stap naar meer richting en eenheid in je performance.